İnsan hayatı bebeklikten çocukluğa, ergenlikten yetişkinliğe kadar farklı aşamalardan geçer. İnsanlar, yaşamın değişik dönemlerinde özel yeme-içme gereksinimlerine ihtiyaç duyar. Bir bebeğin ihtiyacı olan besin miktarı ile bir yetişkinin ki tamamen farklı olabilir. Yaşa göre beslenme, sağlıklı bir yaşam sürdürmenin temelini oluşturur. Farklı yaşam evrelerine uygun beslenerek ileride oluşabilecek sağlık sorunlarını önleyebilirsin. Peki, yaş gruplarına göre beslenme dönemleri nelerdir?
Yaş Gruplarına Göre Beslenme Nasıl Olmalı?
Yaş gruplarına göre beslenme prensipleri edinmek, her evreye özel beslenme gerekliliklerini dikkate almak demektir. Yaşa özel beslenme dönemleri; bebeklik ve çocukluk, ergenlik, yetişkinlik, yaşlılık evrelerini kapsar. Yaşa göre beslenme gereklilikleri aşağıdaki dönemlere göre sıralanır:
Bebeklik Dönemi (0-12 Yaş)
Doğumdan ilk altı aya kadar bebekler için en önemli besin kaynağı, anne sütü olarak bilinir. Bebeklerin, bu dönemde yalnızca anne sütü ile beslenmesi tavsiye edilir. Altı ile 12 aylık dönemde bebeğin gelişimini desteklemek için katı gıdalar tercih edilebilir. Emzirme dönemi bebeklerde 12 aya kadar uzayabilir. Memeden kademeli olarak kesilen bebeklere demir açısından zengin yiyecekler verilebilir. Tahıllar, baklagiller, mercimek ve püre halindeki et ürünleri onlara yarar sağlar. Bebeklikten çocukluğa geçiş döneminde minikleri, farklı yiyecekler yemeye teşvik etmek önemlidir.
İki yaşından sonra çocuklar için az yağlı, yağsız süt ürünlerine geçiş yapılabilir. Bu yaşlarda çocuklar için meyve, sebze ve tahıllar kritik öneme sahiptir. İleriki yaşlarda süt, yoğurt, peynir, kırmızı et, balık, tavuk ve yeşil yapraklı sebzeler çocuklara gerekli vitamin, mineral desteği sağlar. Çocuklar için düzenli beslenme programı oluşturmak, sağlıklı yemekler hazırlayarak onların hazır yiyeceklere yönelmesini önlemek gerekir. Ayrıca çocukları meyve suyu, şekerli içecekler yerine su tüketimine yöneltmek faydalı olabilir.
Ergenlik Dönemi (13-19 Yaş)
Ergenlik çağında hızla gelişen çocuklar, hormonal gelişimle birlikte bol miktarda besine ve kaloriye ihtiyaç duyar. Bu yaş grubundaki çocuklara tam tahıllar, proteinler, baklagiller, sebze & meyveler, kuruyemişler açısından zengin menüler hazırlanabilir. Süt, yoğurt ve peynir tüketimi de kalsiyum açısından önemlidir. Genç yetişkinliğe uzanan yaşlarda ise beslenmede yağ ve tuzun azaltılması, çocukların fiziksel aktiviteye teşvik edilmesi gerekir. Çocuklar büyüdükçe onlara kalsiyum, fosfor, çinko ve magnezyum kaynaklarından zengin besinler sunmak, gelişim sürecine yardımcı olabilir.
Yetişkinlik Dönemi (20-64 Yaş)
Bu yaş grubundaki kişiler; genç ergenler, yetişkinler ve yaşlanan bireyleri kapsayan geniş bir profil sunar. Yetişkinlik çağında kişiler için dengeli beslenme ve aktif yaşam olmazsa olmazlar arasındadır. Yetişkinlere; günde 5 porsiyon meyve, sebze tüketimi, bulgur, yulaf gibi tam tahıllar, et, balık, süt ürünleri tüketimi tavsiye edilir. Bunun yanında sağlıklı yağlar grubundaki zeytinyağı, avokado ve kuruyemiş ürünleri kalp sağlığı açısından kişilere yarar sağlar. Rutin egzersiz programları, kilo kontrolü ve stres yönetimine katkı sağlayabilir. Ayrıca yetişkinlikte egzersiz programları, kemik, kas sağlığı açısından faydalı olarak kabul edilir.
Yaşlılık Dönemi (65+ Yaş)
65 ve üstü yaşlar, yaşlılık döneminin başlangıcı olarak değerlendirilir. Bu dönemde yeme ihtiyacı giderek azalır. Metabolizması yavaşlayan, tat alma duyusu azalan kişilerde sindirim süreci de değişiklik gösterebilir. Yaşlılık döneminde kas kütlesini korumak adına protein almak önemlidir. Bunun yanında kalsiyum, D vitamini kemik sağlığı açısından gereklidir. Süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler yaşlılar için önerilir. Ayrıca dışarıda zaman geçirmek, D vitamini depolamaya katkı sağlar.
Yaşlılık döneminde kas kütlesini korumak, iştahı artırmak için aktif olmak, düzenli egzersiz yapmak sağlıklı yaşlanmaya zemin hazırlar. Kek, bisküvi, meşrubat gibi yiyecekleri sınırlandırmak, lif içeriği yüksek besinlere öncelik vermek önem teşkil eder. Ayrıca yemeklerde tuz miktarını azaltmak da yaşlılık döneminde dikkat edilmesi gerekenler arasındadır.
Yaşa Göre Beslenmenin Sağlık Açısından Yararları
Yaşa göre beslenme programı, kişinin her dönemde ihtiyaçları baz alınarak yeme rutini oluşturmak demektir. Böylece sağlıklı yaşam tarzının temellerini atmak, hastalık riskini azaltmak mümkün olur. Farklı dönemlere göre beslenme programı izlemenin sağlık açısından faydaları şunlardır:
- Daha enerjik hissetme: Her yaşta aktif bir yaşam sürmenin sırrı, yeterli enerji alımı gerçekleştirmekte yatar. Yaşa göre beslenme rutini izleyerek her besin grubunu dengeli tüketmek, gün içinde gereken enerjiyi almaya yardımcı olur. Böylece kendini daha enerjik hissedebilirsin.
- Büyüme ve gelişimi destekleme: Bebeklik, çocukluk çağından itibaren doğru yeme-içme düzeni oluşturmak; beyin, kas, kemik gelişimini destekleyerek daha sağlıklı büyümeye olanak tanır. Doğru beslenme programı ile bağışıklık sistemini güçlendirmek, ileriki yaşlarda da sağlıklı olmaya katkı sunabilir.
- Hastalık riskini azaltma: Yaşa uygun dengeli beslenme, hayatın farklı evrelerinde diyabetten obeziteye kadar pek çok rahatsızlığının oluşma riskini azaltabilir.
- Zihinsel sağlığı destekleme: Yaş gruplarına göre beslenme rutinleri hazırlamak, beyin sağlığı açısından oldukça önemlidir. Omega-3 ve yağ asitlerinden zengin beslenmek, hafızayı, öğrenme becerilerini geliştirerek zihinsel sağlığı koruyabilir.
- Yaşlanmayı geciktirme: Her yaşta doğru beslenme önerilerine uymak, vücutta hücre yenilenmesini artırarak yaşlanma etkilerini yavaşlatabilir. Bu da daha uzun ve sağlıklı bir hayatı mümkün hale getirir.
- Bağışıklığı güçlendirme: Farklı besin gruplarından dengeli bir beslenme programı oluşturmak, kişinin bağışıklık sistemini güçlendirmesine yardım eder. Böylece vücut hastalıklara karşı kendini daha iyi koruyabilir.
- Ruh halini iyileştirme: Yaşa uygun beslenme rutinleri, insan psikolojisini pozitif yönde etkileyebilir. Hayatın farklı dönemlerinde yeterli ve doğru beslenme; depresyon, anksiyete gibi ruhsal sorunları azaltarak daha mutlu bir hayat sürdürmeye olanak sunabilir.
Hayatın farklı dönemlerinde uygun besinler tüketmek, hayat boyu sağlıklı yaşam hedeflerine ulaşmana, yaşlanma etkilerini geciktirmene yardım edebilir. Sen de özel beslenme gereksinimlerini karşılayacak bir beslenme programı oluşturabilirsin. Yaşına göre ihtiyacın olan vitamin, mineral desteği için Hekim İlaç takviye ürünlerini kullanabilirsin.